پایگاه صنعت پژوهان جهان | فرانسه یکی از کشورهای پیشرو در تولید برق از انرژی هسته‌ای است و حدود 70 تا 80 درصد از کل برق این کشور از این منبع (انرژی هسته‌ای) تأمین می‌شود. این واقعیت به فرانسه کمک کرده است تا به یکی از کمترین کشورهای دارای انتشار کربن در بین کشورهای صنعتی تبدیل شود.
تاریخچه انرژی هسته‌ای در فرانسه
انرژی هسته‌ای در فرانسه از دهه 1960 و پس از بحران نفتی آغاز شد. دولت فرانسه برنامه‌ای جامع جهت توسعه انرژی هسته‌ای به‌منظور کاهش وابستگی به نفت و تأمین نیازهای فزاینده انرژی کشور تدوین کرد. طرح‌های اولیه شامل ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای به‌عنوان جایگزین برای منابع انرژی فسیلی بود. اولین راکتور هسته‌ای فرانسه، راکتور UNGG (گاز طبیعی و شکافت)، در سال 1967 به بهره‌برداری رسید و به‌دنبال آن، ساخت انواع جدیدی از راکتورها، از جمله راکتورهای آب فشار (PWR)، پیشرفت بیشتری به خود گرفت (World Nuclear Association, 2023).
روند تولید برق هسته‌ای
فرانسه دارای 56 نیروگاه هسته‌ای است که تحت مالکیت شرکت برق دولتیEDF (Électricité de France) قرار دارند. این نیروگاه‌ها به تولید برق هسته‌ای پایدار و قابل اعتماد کمک می‌کنند و در سال 2021 حدود 385.9 تریلیون وات-ساعت برق تولید کردند (International Energy Agency [IEA], 2022). راکتورهای PWR با کارایی بالا به‌عنوان استاندارد در صنعت هسته‌ای فرانسه شناخته می‌شوند و جزء اصلی تأمین انرژی کشور محسوب می‌شوند.
مزایا
- کاهش انتشار کربن
تولید برق با انرژی هسته‌ای به‌شدت به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند. فرانسه به‌عنوان یکی از کمترین کشورهای صنعتی از نظر انتشار کربنی در این زمینه پیشتاز است. بر اساس آمار، بیش از 90 درصد از برق تولیدی این کشور، بدون انتشار کربن بوده و این به‌وضوح در تلاش‌های جهانی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی مؤثر است (Nuclear Energy Agency, 2020).
- امنیت انرژی
تولید برق هسته‌ای به فرانسه کمک کرده است تا از وابستگی به واردات انرژی فسیلی کاسته و امنیت انرژی خود را تقویت کند. این مسئله به‌خصوص در شِرایط ناامنی جهانی و نوسان قیمت‌های نفت و گاز اهمیت دارد (Pérez-Bernal, 2021).
چالش‌ها
- ایمنی و مدیریت زباله
یکی از چالش‌های عمده صنعت هسته‌ای، مسائل مربوط به ایمنی و مدیریت زباله‌های هسته‌ای است. کشور فرانسه با چالش‌های مداوم در زمینه مدیریت زباله‌های اتمی و تأمین ایمنی تأسیسات هسته‌ای روبه‌رو است. حوادثی مانند حادثه چرنوبیل و فوکوشیما، نگرانی‌هایی را درباره ایمنی نیروگاه‌ها و اثرات بلندمدت آن‌ها بر محیط زیست ایجاد کرده است (Apostolakis & Jansson, 2018).
- تغییرات تکنولوژیکی و مالی
سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید هسته‌ای به‌شدت نیازمند مالیات‌های بالا و نیروی کار متخصص است. همچنین، با پیشرفت تکنولوژی‌های تجدیدپذیر، رقابت بین انرژی هسته‌ای و انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی افزایش یافته است (Fell, 2020).
آینده انرژی هسته‌ای در فرانسه
آینده تولید برق هسته‌ای در فرانسه به‌شدت وابسته به برنامه‌های جدید توسعه و به‌روزرسانی شرایط موجود است. دولت فرانسه اعلام کرده است که در نظر دارد تا نیروگاه‌های هسته‌ای جدیدی بسازد و ضمن افزایش ظرفیت تولید برق هسته‌ای، به افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در تحقیق و توسعه تکنولوژی‌های جدید بپردازد (Ministère de la Transition Écologique, 2022). برنامه‌های مربوط به توسعه راکتورهای نسل جدید (Gen IV) و راکتورهای کوچک مدولار (SMR) از جمله این ابتکارات به‌حساب می‌آید. پس مسلما درصد تولید برق فرانسه بر اساس انرژی هسته‌ای، از حد %80 نیز فراتر خواهد رفت.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
تولید برق با انرژی هسته‌ای در فرانسه، جزئی اساسی از ساختار تأمین انرژی کشور است. با وجود چالش‌ها و انتقادات موجود، این بخش به‌عنوان راهی مؤثر برای کاهش انتشار کربن و تقویت امنیت انرژی مورد توجه قرار دارد. با سرمایه‌گذاری‌های جدید و گام‌های مناسب در جهت بهبود ایمنی و مدیریت زباله، آینده انرژی هسته‌ای در فرانسه می‌تواند قادر به ارتقاء نقش خود در تأمین انرژی پایدار این کشور باشد.
تنظیم‌کننده: علیرضا محمودی فرد – مدرس بهداشت و صیانت از محیط زیست در دانشگاه
