صنعت پژوهان جهان / قاره اقیانوسیه، با تنوع فرهنگی و اقتصادی بی‌نظیرش، شامل کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه‌ای است که هر یک ویژگی‌های منحصر به فردی دارند. این قاره به‌سبب منابع طبیعی غنی، بازارهای در حال رشد و موقعیت جغرافیایی استراتژیک، به‌عنوان یک مرکز اقتصادی کلیدی در سطح جهانی شناخته می‌شود. هدف این یادداشت، بررسی وضعیت اقتصادی قاره اقیانوسیه، تحولات اخیر، چالش‌ها و فرصت‌های موجود است.
۱. وضعیت اقتصادی
اقتصاد قاره اقیانوسیه شامل کشورهای بزرگ و مهمی مانند استرالیا و نیوزیلند و همچنین کشورهای جزیره‌ای کوچک‌تر مانند ساموآ و فیجی است. استرالیا به‌عنوان یکی از کشورهای پیشرفته دنیاست که اقتصادی پویایی دارد و متکی به منابع طبیعی، کشاورزی و خدمات است.
۱.۱. استرالیا
استرالیا دارای یکی از بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین اقتصادهای جهان است. تولید ناخالص داخلی (GDP) این کشور در سال 2023 به حدود 1.5 تریلیون دلار امریکا رسید و از بخش‌های عمده‌ای مانند استخراج معادن، کشاورزی و گردشگری تشکیل شده است (OECD, 2023). استرالیا همچنین یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان مواد معدنی در جهان است، از جمله زغال‌سنگ، آهن و گاز طبیعی (OECD, 2023).
۱.۲. نیوزیلند
اقتصاد نیوزیلند نیز به کشاورزی (به‌خصوص تولید شیر و گوشت) و گردشگری وابسته است. این کشور با داشتن سیاست‌های تجاری آزاد، جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی را تسهیل کرده و به‌عنوان یکی از کشورهای مناسب برای تجارت و سرمایه‌گذاری شناخته می‌شود (World Bank, 2022).
۲. چالش‌ها
قاره اقیانوسیه با چالش‌های متعددی روبروست که می‌تواند بر رشد اقتصادی و توسعه آن تأثیر بگذارد، مثلا:
۲.۱. تغییرات اقلیمی
تغییرات اقلیمی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که کشورهای اقیانوسیه با آن مواجه هستند. افزایش سطح آب دریاها و شرایط آب و هوایی شدید می‌تواند تهدیدی برای کشورهای جزیره‌ای و ساکنان آن‌ها باشد. این چالش نیاز به اتخاذ سیاست‌های محکم محیط‌زیستی و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی را ضروری می‌کند (IPCC, 2021).
۲.۲. نابرابری اقتصادی
نابرابری اقتصادی یکی دیگر از چالش‌های قابل توجه در قاره اقیانوسیه است. در حالی که کشورهای بزرگ‌تر مانند استرالیا و نیوزیلند به‌سرعت در حال رشد هستند، کشورهای کوچک‌تر و جزیره‌ای با مشکلات اقتصادی و دسترسی محدود به منابع مواجه‌اند. این عدم توازن می‌تواند منجر به تنش‌های اجتماعی و سیاسی شود (Asian Development Bank, 2020).
۳. فرصت‌ها
با وجود چالش‌ها، قاره اقیانوسیه فرصت‌های زیادی برای رشد و توسعه دارد:
۳.۱. توسعه فناوری
توسعه فناوری و نوآوری در بسیاری از کشورهای اقیانوسیه در حال رشد است. دولت‌ها در حال سرمایه‌گذاری در حوزه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند که می‌تواند منجر به افزایش بهره‌وری و کیفیت زندگی شود.
۳.۲. گردشگری
صنعت گردشگری به‌عنوان یکی از منابع عمده درآمد برای کشورهای اقیانوسیه، مخصوصا در سال‌های پس از پاندمی COVID-19، پتانسیل زیادی برای رشد دارد. کشورهای جزیره‌ای با طبیعت بکر و فرهنگ‌های غنی می‌توانند جذابیت زیادی برای گردشگران بین‌المللی داشته باشند (UNWTO, 2023).
۳.۳. تجارت آزاد
توافق‌نامه‌های تجاری مانند توافق‌نامه جامع و پیشرفته همکاری‌های اقیانوس آرام (CPTPP) فرصت‌هایی برای کاهش تعرفه‌ها و افزایش تجارت بین کشورهای اقیانوسیه ایجاد می‌کند. این توافقات می‌توانند به تسهیل صادرات و واردات و تعمیق روابط اقتصادی بین کشورهای مختلف کمک کنند.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
اقتصاد قاره اقیانوسیه دارای تنوع بالایی است و از پتانسیل‌های زیادی برای رشد و توسعه بهره‌مند است. اما چالش‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی و نابرابری اقتصادی نیاز به توجه و اقدام فوری دارند. با اتخاذ رویکردهای مناسب و بهره‌گیری از فرصت‌های پیش رو، قاره اقیانوسیه می‌تواند به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در اقتصاد جهانی در آینده نزدیک شناخته شود.
تنظیم: علیرضا محمودی فرد – سردبیر پایگاه‌های خبری تحلیلی
