پایگاه صنعت پژوهان جهان / بهداشت و حفاظت از محیط زیست دو موضوع اساسی و مرتبط هستند که تأثیر عمیقی بر کیفیت زندگی بشر و پایداری اکوسیستمها دارند. با گسترش صنعتیسازی و فعالیتهای انسانی، نگرانیها دربارهی تأثیرات منفی بر سلامت انسان و محیط زیست افزایش یافته است.
۱. ارتباط بهداشت و محیط زیست
بشر بهطور مستقیم و غیرمستقیم به منابع طبیعی وابسته است. آلودگی آب، خاک و هوا میتواند به بروز بیماریهای مختلف منجر شود. بهعنوان مثال، آلودگی هوای شهری باعث افزایش بیماریهای تنفسی و قلبی عروقی میشود (World Health Organization, 2018). همچنین، دسترسی به آب سالم و بهداشتی یکی از مهمترین عوامل در کاهش بیماریها است (United Nations, 2019).
۱.۱. آلودگی هوا
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، آلودگی هوا بهعنوان یکی از بزرگترین خطرات زیستمحیطی برای سلامت عمومی شناخته شده است. تخمین زده میشود که سالانه حدود ۷ میلیون نفر در نتیجهی آلودگی هوا جان خود را از دست میدهند (World Health Organization, 2021). این موضوع نیاز به اقدام فوری و مؤثر برای کاهش آلودگی و حفظ کیفیت هوا را نشان میدهد.
۱.۲. آلودگی آب و خاک
آلودگی آب نه تنها بر سلامت انسان تأثیر میگذارد، بلکه به اکوسیستمهای آبی نیز آسیب میزند. استفادهی غیرمجاز از سموم و مواد شیمیایی در کشاورزی و صنعت، کیفیت آب و خاک را به خطر میاندازد (Gümüş et al., 2020). ایجاد سیاستهای مؤثر برای مدیریت و نظارت بر استفاده از مواد شیمیایی ضروری است.
۲. چالشهای حفاظت از محیط زیست
حفاظت از محیط زیست با چالشهای زیادی مواجه است. گرمایش جهانی، نابودی جنگلها و کاهش تنوع زیستی از جمله این چالشها هستند. تغییرات اقلیمی تأثیرات منفی بر سلامت انسان و اکوسیستمها دارد و نیازمند اقدام جمعی و همکاری بینالمللی است (Intergovernmental Panel on Climate Change, 2021).
۲.۱. تغییرات اقلیمی
تغییرات اقلیمی منجر به بروز بلایای طبیعی بیشتر، مانند طوفانها و سیلها میشود که به آسیب به زیرساختها و افزایش بیماریهای مرتبط با آنها میانجامد. بنابراین، تلاش برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای و افزایش تابآوری جوامع در برابر تغییرات اقلیمی حیاتی است (National Aeronautics and Space Administration, 2022).
۲.۲. نابودی تنوع زیستی
نابودی زیستگاهها باعث کاهش تنوع زیستی و تضعیف اکوسیستمها میشود و این موضوع نیز بر سلامت انسان تأثیر میگذارد. تخریب جنگلها و دیگر زیستگاههای طبیعی باعث پراکندگی بیماریها و افزایش خطر بروز اپیدمیها میشود (Leung et al., 2017).
۳. فرصتها و راهکارها
برخی از راهکارها برای بهبود بهداشت و حفاظت از محیط زیست شامل بهبود سیاستهای مدیریت زباله، استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر و ترویج کشاورزی پایدار است. تدوین برنامههای آموزشی برای افزایش آگاهی عمومی و همکاری بینالمللی در زمینههای تحقیق و توسعه میتواند گامهای مؤثری در این راستا باشد (Mastrorillo et al., 2016).
۳.۱. انرژیهای تجدیدپذیر
استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر نه تنها به کاهش آلودگی هوا و گازهای گلخانهای کمک میکند، بلکه میتواند منجر به بهبود سلامت عمومی نیز شود. سرمایهگذاری در فناوریهای پاک میتواند به ایجاد شغل و رشد اقتصادی پایدار منجر شود (International Renewable Energy Agency, 2020).
۳.۲. کشاورزی پایدار
ترویج کشاورزی پایدار و استفاده از شیوههای نوآورانه در تولید مواد غذایی میتواند به کاهش تاثیرات منفی بر محیط زیست و بهبود بهداشت عمومی کمک کند. این شیوهها شامل کاهش استفاده از سموم شیمیایی و افزایش تنوع گیاهی است (Altieri, 2018).
نتیجهگیری
بهداشت و حفاظت از محیط زیست با یکدیگر مرتبط هستند و توجه به هر دو موضوع برای دستیابی به جهانی سالم و پایدار ضروری است. نیاز به همکاریهای بینالمللی، توسعه سیاستهای مؤثر و افزایش آگاهی عمومی دربارهی مسائل زیستمحیطی وجود دارد تا نسلهای آینده قادر به زندگی در محیطی سالم و پایدار باشند.
تبیین: علیرضا محمودی فرد – مدرس درس بهداشت و صیانت از محیط زیست در دانشگاه ملی مهارت
