پایگاه صنعت پژوهان جهان | تجارت الکترونیکی (E-commerce) به روند خرید و فروش کالاها و خدمات از طریق اینترنت اشاره دارد. این فعالیت نه تنها نیازهای مصرف‌کنندگان را برآورده می‌کند، بلکه به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که به بازارهای جدید دسترسی پیدا کنند. تجارت الکترونیکی به دلایل مختلفی، از جمله افزایش دسترسی به اینترنت، تغییر رفتار مصرف‌کنندگان و پیشرفت فناوری، در سال‌های اخیر به شدت رشد کرده است.
تاریخچه تجارت الکترونیکی
تجارت الکترونیکی به بیش از چند دهه قبل برمی‌گردد. اولین تراکنش‌های تجاری آنلاین به اوایل دهه ۱۹۹۰ و ظهور وب‌سایت‌هایی مثل Amazon و eBay مربوط می‌شود. این وب‌سایت‌ها به مرور زمان موفق به جذب جامعه‌ای بزرگ از خریداران و فروشندگان آنلاین شدند. با گذشت زمان، فناوری‌های جدید مانند تلفن‌های هوشمند و برنامه‌های کاربردی موبایل، امکان تجارت الکترونیکی را تسهیل کردند و دامنه فعالیت‌های این عرصه را گسترش دادند (Laudon & Traver, 2021).
انواع تجارت الکترونیکی
تجارت الکترونیکی به چند دسته اصلی تقسیم می‌شود:
B2C (Business to Consumer): این نوع تجارت شامل فروش کالاها و خدمات به مصرف‌کنندگان نهایی است. مثال: وب‌سایت‌های خرده‌فروشی آنلاین.
B2B (Business to Business): در این مدل، شرکت‌ها به یکدیگر خدمات و کالاهایی را ارائه می‌دهند. مثال: پلتفرم‌های فروش عمده یا تأمین‌کنندگان تجاری.
C2C (Consumer to Consumer): در این مدل، مصرف‌کنندگان کالاها و خدمات را به یکدیگر می‌فروشند. مثال: وب‌سایت‌های حراج مانند eBay.
C2B (Consumer to Business): در این نوع، مصرف‌کنندگان به کسب‌وکارها خدمات یا محصولات خود را ارائه می‌دهند. مثال: سایت‌های فری‌لنسینگ.
مزایا و معایب تجارت الکترونیکی
مزایا:
دسترسی به بازار جهانی: تجارت الکترونیکی به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که به مشتریان در سرتاسر جهان دسترسی داشته باشند (Chaffey, 2020).
کاهش هزینه‌ها: به دلیل حذف واسطه‌ها و هزینه‌های مربوط به فروشگاه‌های فیزیکی، هزینه‌ها می‌توانند به طور قابل توجهی کاهش یابند.
برقراری ارتباط آسان: پلتفرم‌های آنلاین این امکان را فراهم می‌کنند که ارتباط مستقیم‌تری بین مشتریان و شرکت‌ها وجود داشته باشد.
معایب:
عدم تعامل حضوری: نبود تعامل چهره به چهره می‌تواند تجربه خرید را تحت‌تأثیر قرار دهد.
مسائل امنیتی: تجارت الکترونیکی ممکن است تحت‌تأثیر حملات سایبری و کلاهبرداری‌های اینترنتی قرار گیرد (Sullivan, 2022).
چالش‌ها و فرصت‌ها
با وجود رشد روزافزون تجارت الکترونیکی، چالش‌هایی نیز وجود دارد. یکی از چالش‌های اصلی، رقابت بالا در بازار آنلاین و نیاز به تمایز در میان رقبای بسیار است. به‌علاوه، تغییرات سریع فناوری و رفتار مصرف‌کنندگان می‌تواند به نیاز به نوآوری پیوسته منجر شود (Nguyen & Nagao, 2021).
نتیجه‌گیری
تجارت الکترونیکی به‌عنوان یک مدل کسب‌وکار نوآورانه، تحولات قابل توجهی در دنیای تجارت ایجاد کرده است. با رشد امکانات و فناوری‌های مرتبط با آن، فرصتی مناسب برای شرکت‌ها فراهم می‌آید تا به بازارهای جدیدی وارد شوند و به رقابت با دیگران بپردازند. هرچند موانع و چالش‌هایی نیز وجود دارد، اما با مدیریت درست و استراتژی‌های مناسب، از این مدل تجاری می‌توان بهره‌وری و کیفیت خدمات را بهبود بخشید.
تنظیم‌گر: علیرضا محمودی فرد – سردبیر رسانه‌های کلام قلم، کلام ماندگار، فرا اقتصاد بین الملل و اقتصاد دیجیتال و هوش مصنوعی و مدرس مدیریت منابع انسانی و مدیریت کسب و کار در دانشگاه
